Kinh nghiệm điều trị bảo tồn thành công 41 trường hợp vỡ gan, lách..

   Những năm gần đây tai nạn thương tích là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Theo báo cáo của Cục Quản lý Môi trường- Bộ Y tế, mỗi năm tai nạn thương tích đã cướp đi sinh mạng của trên 20.000 người. Nguyên nhân gây tăng số người tử vong một phần có liên quan đến việc xử trí chấn thương, trong đó chấn thương bụng chiếm hàng đầu, tiếp sau đó đến chấn thương sọ não và chấn thương chi. Dù chỉ chiếm ¼ các tổn thương tạng trong chấn thương bụng, song vỡ gan, lách có nguy cơ tử vong cao.

   Trước đây các trường hợp chấn thương bụng, vỡ gan, lách hầu hết có chỉ định phẫu thuật do nguy cơ chảy máu đe dọa tính mạng nạn nhân. Tuy nhiên phương pháp này đã bộc lộ nhiều hạn chế như nguy cơ nhiễm khuẩn, viêm tắc mạch máu, suy giảm miễn dịch, Chảy máu tái phát; Thương tổn cơ quan lân cận như dạ dày, đại tràng, tuỵ; Nhiễm trùng ổ bụng, áp xe dưới hoành, nhiễm trùng vết mổ; dính ruột sau mổ… Suy gan: xảy ra ở những người xơ gan cường lách; Ngoài ra còn có thể có những biến chứng liên quan đến vấn đề gây mê toàn thân và nhất là với trẻ em. Trong khi đó, phương pháp “Điều trị bảo tồn” không mổ rất hiệu quả, trong các trường hợp tổn thương không quá phức tạp, không hoặc ít có rối loạn huyết động, nhất là đối với các trường hợp còn trẻ, hạn chế được các biến chứng sau cắt gan, lách.

   Bệnh viện quân y 110, hằng năm tiếp nhận cấp cứu gần 1.000 trường hợp, trong đó có nhiều ca vỡ gan, lách. Thống kê từ năm 2008 đến nay tại Bệnh viện, có 306 nạn nhân từ 3 đến 83 tuổi bị chấn thương bụng có vỡ lách, vỡ gan. Phần lớn nạn nhân là nam giới trẻ tuổi (221 trường hợp) bị vỡ lách độ 1-2-3-4 và vỡ gan, thận không quá lớn được chỉ định điều trị bảo tồn không phải mổ. Các nạn nhân nằm bất động tuyệt đối, được theo dõi sát mạch, huyết áp, tình trạng bụng, truyền máu và dịch, điều chỉnh rối loạn nước điện giải, kháng sinh dự phòng tĩnh mạch, kiểm tra công thức máu, siêu âm bụng và chụp cắt lớp... Sau 3-10 ngày điều trị bảo tồn, tỷ lệ thành công là 98,7%. trong đó 100% nạn nhân vỡ lách độ 1-2-3-4 bình phục nhanh chóng. Các trường hợp dập gan, thận không quá phức tạp huyết động ổn định.

   Theo Đại tá, PGS, TS Diêm Đăng Thanh – Giám đốc Bệnh viện cho biết: Từ năm 2012 đến nay, Bệnh viện quân y 110 đã điều trị thành công 41 trường hợp vỡ tạng đặc bằng phương pháp điều trị bảo tồn và đây là phương pháp điều trị cho kết quả tốt với các trường hợp chấn thương lách độ 1-2-3-4 và vỡ gan... Trong đó, huyết động và tình trạng bụng là 2 yếu tố chủ đạo quyết định trong chiến thuật xử trí chấn thương vỡ gan, lách, thận... Bệnh nhân cần nghỉ ngơi tuyệt đối tại giường, đặc biệt là những trường hợp chấn thương độ 1-2-3-4 và hạn chế vận động mạnh trong thời gian tối thiểu 1 tháng kể từ ngày ra viện.

   Với các phương tiện chẩn đoán và điều trị hiện đại, việc điều trị bảo tồn nên được mở rộng. Nếu được theo dõi tốt về lâm sàng, đánh giá đúng các rối loạn huyết động trên siêu âm và cắt lớp vi tính thì hầu hết các cas chấn thương vỡ lách từ độ 1 đến độ 4, các trường hợp dập vỡ gan, thận, tụy, phổi không quá phức tạp được điều trị bảo tồn không cần can thiệp phẫu thuật.

Trịnh Đình Hiệp